HATA HUHUASI.
I.
PANGANTUSION TARINGOT TU RUHUT PARMAHANION DOHOT PAMINSANGON.
Patujolo.
1. Lapatan ni Ruhut Parmahanion
dohot Paminsangon
2. Na mandalanhon Ruhut
Parmahanion dahot Paminsangon
3. Na hona Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon
4. Siingoton ni na mandalanhon
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
5. Ruhut ni paminsangon.
6. Siingaton ni huria
maradophon na hona pinsang, tagan di bagasan ruhut paminsangon.
7. Panjangkonon ni huria di
parsala na naeng mulak
II. PARTORDINGNA LAHO MANDALANHON RUHUT.
1. Pangalaho ni parmahanion
dohot paminsangon i
2. Tanggatangga siingoton
laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
a. Panogunoguon/panorangion
tu Huria.
b. Sijagahononhon
c. Sipasingothononhon
d. Paminsangion (masa
ujian, percobaan, schors)
e. Pabalihon parsala sian
Huria
3. Na padalanhon Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon i
III.
RUMANG
NI PANGALAOSION NA MARALO TU PATIK NI DEBATA.
1. Mangonai tu Patik Parjolo
dohot Paduahon (Pangoloion di Debata).
2. Mangonai tu Patik
Patoluhon (Manggoari Debata).
3. Mangonai tu Patik
Paopathon (Pabadiahon ari Minggu).
4. Mangonai tu Patik
Palimahon (Pasangaphon natoras ).
5. Mangonai tu Patik
Paonomhon (pamunuon).
6. Mangonai tu Patik Papituhon
(pangalangkupon).
7. Mangonai tu Patik Paualuhon
(panangkoon ).
8. Mangonai tu Patik
Pasiahon (sitindangi gabus).
9. Mangonai tu Patik
Pasampuluhon (panghaliangion ni roha di arta dohot jolma).
IV.
ANGKA
RUMANG NI PANGUNJUNAN NA BOI PAHOLANG NGOLU SIAN HAKRISTENON.
1. Parbagason.
2. Ari parsorang ni
dakdanak dohot pandidion.
3. Parguru Manghatindanghon
Haporseaon.
4. Di tingki na matean.
A. Na so jadi :
B. Na jadi :
C. Sitiroan :
5. Mangongkal holi
6. Gondang.
V.
DEBA PANGALAHO SIALOON DOHOT SIPASIDINGON UNANG HASURAHAN.
1. J u j i.
2. P a m u n u.
3. Parmabuk dohot parganja.
VI.
HAJONGJONGAN MARADOPHON PARUGAMO NA ASING DOHOT HURIA NA
MAMULIK DOHOT BIDAT.
VII. PANIMPULI.
HATA HUHUASI.
Nunga mamungka sian taon 1952 naung adong Ruhut Paminsangon di HKBP jala laos i dope na itapanghe na saleleng on. Alai di angka tingki na parpudi on tahilala do naung ringkot padasipon Ruhut Paminsangon i mardomu tu tingki/zaman, asa umampit panghobasionta di ragam ni angka pangalaho na taadopi nuaeng dahot tu tingki na naeng ro, hombar tu panatapan ni Hurianta.
Ala ni i ma diputushon Sinode
Godang taon 1984, asa dipabangkit sada Komisi Ruhut Paminsangon laho manangkasi
dohot padasiphon Ruhut Paminsangon i. Saut do dipabangkit Komisi i na tinolopan
ni Parhalado Pusat. Jala dipillit do na gabe anggota Komisi, sian unsur
Praeses, Pandita, Guru Huria, Bibelvrouw nang sian Sintua na di kota dohot na
di desa.
Ndada na manguba hita di Ruhut
Paminsangon ni Huria i, alai na padasiphon do jala paampithon hombar tu
pamingkirion ni Huria i. Asa nang panguhalan manang bahanbahan tusi binuat do i
sian: Buku Ruhut Paminsangon naung adong hian, Konsep Ruhut Paminsangon 1976
dahot Haputusan Seminar Hukum Siasat Gereja-gereja di Sumatera Utara 1982,
Aturan dahot Peraturan ni HKBP 1982-1992, Usulusul sian Ressort na pinapungu di
Sinode Godang taon 1984, Usulusul sian Rapot Pandita Distrik tu Rapot Pandita
taon 1983 dahot taon 1985; dung i muse hasil panangkasion na pinatupa ni
anggota Komisi di opat inganan i ma di Sibolga, Sidikalang, Medan dahot
Jakarta.
Asing ni i, pinapungu do muse
usulusul na ro sian Komisi sandiri songon i dahot panimbangion sian Konfessi
HKBP.
Dung tinangkasan angka bahan i,
satolop do Komisi laho paunehon goar ni "Ruhut Paminsangon di HKBP"
gabe "Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP", hombar tu usul di
Sinode Godang taon 1984.
Sangkap disi i ma, asa hombar
ulaon parmahanion i tu ruhutruhut ni paminsangon di bagasan Huria ni Tuhanta.
Asa marhite sian bahanbahan i ma Komisi patomutomuhon rumusan na imbaru. Laos
pinaandar dope muse hasil rumusan i tu manang piga Distrik, isara tu Distrik
Sumatera Timur dohot tu Distrik Medan-Aceh laho rnangido tanggapan.
Dung i dipapungu jala dipadomu
Komisi ma angka pingkiran i muse di rapotna na parpudi ari 16-17 Januari 1987
di STT HKBP Pematangsiantar.
Di Sinode Godang HKBP
Januari/Pebruari 1987 dijalo do Konsep on, sitotophononhon di Rapot Pandita
Hatopan 1987. Laho padasiphon naskah konsep i diboan ma tu Rapot Pandita HKBP
sasadistrik bulan Agustus/September 1987, Rapot Praeses tanggal 8-11 September
1987 di Tarutung. Dung pinatomutomu saluhut angka pingkiran i, dipatupa ma
Konsep Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon di HKBP jala diboan ma tu Rapot
Pandita tanggal 9-14 Nopember 1987.
Mansai arga do pingkiran na
pinatujolo ni parrapot na marhaujungan tu sada ni roha mamutushon Konsep Ruhut
Pormahanion dahot Paminsangon di HKBP huhut manjalosa sah berlaku di sandok
HKBP dung diedit muse.
Asa on ma hasil parpudi sian
angka proses naung tinaringotan i huhut naung dijalo sah berlaku di HKBP.
Sai Tuhanta Jesus Kristus, ulu
ni Huria i, Ibana ma mangurupi hita manghangoluhon dohot mandalanhon Ruhut
Parmahanion dahot Paminsangon di Huria Kristen Batak Protestan.
Patujolo
Pinuji ma Debata Jahowa na
tongtong marmahani bangsoNa sian ari pamilliton najolo i sahat ro di sadari on.
Ibana do na mamillit jala manongos AnakNa Jesus Kristus, Parmahan na denggan i
(Joh. 10: 11).
Ro do Ibana tu portibi on songon
Parmahan, ditanda do ganup soara ni na pinarmahanNa. Ibana do Parmahan na
denggan. Diseahon do hosaNa humophop angka birubiruNa. Dijaga do hita sian
ragam ni angka huaso na songon rumang ni babiat panoro na naeng mamolgak hita
gabe sirang sian Parmahan na denggan i.
Dijaga jala diramoti do HuriaNa
na marragam i songon i do nang hita di na rap mardalan dohot bangsonta
Indonesia mandompakhon zaman na lam tu majuna rap dohot parungkilonna. Sandok
sasada Ibana do Parmahan na denggan na tuk padamehon, paluahon dohot pasadahon
hita.
Torop do dipabangkit Ibana angka
naposoNa songon parmahan di tongatonganta, alai sai adong do i na so haposan.
Alai anggo Tuhanta Jesus diboan do hangoluan na gok pasupasu di angka na
pinarmahanna, jala ditulak do angka parmahan na so haposan nang na mamboan poda
haliluon.
Ibana do nampuna hita, dagingta dohot tondinta, ro di sandok artanta nang parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna. Ndang loasonna hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut mangihuthon soaraNa dohot dalanNa. Ala ni i gabe margogo ma hita marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di tongatonga ni parsaoranta na marragam i di portibi on, songon i nang maralohon angka debata sileban.
Ibana do nampuna hita, dagingta dohot tondinta, ro di sandok artanta nang parsaoranta di parhusoran ni tingki i ma zaman na lam tu majuna. Ndang loasonna hita mago molo tongtong tajugulhon umbege, mananda huhut mangihuthon soaraNa dohot dalanNa. Ala ni i gabe margogo ma hita marpanindangion na mangolu maradophon angka huaso na adong di tongatonga ni parsaoranta na marragam i di portibi on, songon i nang maralohon angka debata sileban.
Ai hot do pandohan ni Tuhan
Jesus nang tu hita sahat ro di sadari on na mandok: "Ditangihon angka
birubirungKu do soarangKu jala hutanda do nasida, diihuthon nasida do Ahu. Gabe
hulehon tu nasida hangoluan salelenglelengna; ndang be mago nasida
salelenglelengna jala ndang tarrampas manang ise nasida sian tanganku"
(Joh. 10: 27 - 28).
Ala ni i do diparmahani jala
dipinsang Ibana hita molo manimbil hita sian Hata dohot dalanNa. Ai dilehon do
patikNa tu hita na mamboan ngolu na gok pasupasu asa tapangke i di bagasan
holong maradophon dongan jolma. Asa ingkon badia do angka na porsea i, ala
badia do Debata na manjou jolma tu harajaonNa (3 Musa 19: 2; Jes. 6: 3; Mat. 5:
48; 1 Pet. 1: 15 - 16). Ala ni i ma ingkon sipasidingon ni na porsea i do
dirina nang parsaoranna sian dosa dohot ulaon ni sibolis (1 Pet. 2: 1 - 2).
Tama do ingkon unduk hita
manjalo parmahanion dohot paminsangon ni Huria i, ai tarajumi do. Debata
sandiri na patauhon hita marhite Hata dohot patikNa i, asa tau hita jongjong
songon halak na niasianNa jala na pinarbadiaan ni mudar ni Jesus naung manobus
hita gabe jolma na imbaru (2 Kor. 5:17), hubut patorashon haporseaonta so
hasurahan paima ro Ibana paduahalihon (1 Tes. 5: 23).
Asa ingkon rajuman do ia ulaon
parmahanion dohot paminsangon na pinatupa ni huria i, songon ulaula dohot dalan
ni Debata do i laho pauliulihon huriaNa di portibi on (Mat. 18:15 - 18; 1 Kor.
14:26).
1. Lapatan ni Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon.
Ia ruhut parmahanion dohot
paminsangon i, i ma ruhut sidalanhononhon laho marmahani dohot maminsang na
maralo tu habadiaon ni huria i. Ingkon badia do huria i di portibi on, ala ni i
sialoon ni huria i do nasa dosa na niula ni ruasna unang gabe pargasipan di
huria i. Ai marhite Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i togutoguon ma angka
pardosa anggiat dipauba rohana gabe mangolu ibana muse (Hes. 33: 11; 1 Kor. 5:
5).
Asa ia sangkap ni Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon, i ma laho manogunogu dohot pauliulihon huria i.
Dibahen i ganup halak na padalanhonsa naeng manghangoluhon holong ni roha,
unang ma songon panguhum sambing ibana dirajumi, alai songon parmahan do tahe na
mangaramoti tondi ro di ngolu ni na pinarmahanna (Hes. 3: 20; Mat. 16: 19).
Hombar tusi, adong tolu
pangalaho siingoton ni huria laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon tu pangalaosi:
1. Manogunogu ruas ni huria asa
marsihohot di holong ni Kristus Jesus.
2. Manjaga asa polin huhut unang
rarat dosa i di tongatongana. Ai marhite sian pinsangpinsang i naeng
dipanghilalahon pardosa i rimas ni Debata paboa na so jadi pasombuon parjahat i
mian di bagasan hajahatonna.
3. Marhite jamita, poda, tangiang
dohot parmahanion do palumbaon halak na naeng mardosa asa dipasiding dosa i
huhut dijamothon dirina.
Asa magopo do nasa paminsangon
parhuriaon ia so nionjar ni holong ni roha nasida maminsang. Ai ndada na
manorui umbahen dipinsang nasida alai na mangurupi jala mangajari do. Anggiat
marhite paminsangon i gabe mangolu tondi nang parsaoranna.
2. Na mandalanhon Ruhut
Parmahanion dahot Paminsangon.
Huria do na marmahani dohot na
maminsang angka pangalaosi marhite angka parhalado ni huria niuluhon ni pandita
manang wakilna. Ndada holan parhalado disi rajuman na maminsang nasida alai
tung sandok huria i do. Dibahen i tama do saluhut nasida manjaga asa unang masa
pangalaosion di huria. Ala ni i ingkon saluhut do nasida patut palumbahon na
naeng mardosa i.
Ndang sai tarbahen sandok huria
i marpungu, sae ma holan angka na pinajolo ni huria i, i ma angka parhalado ni
huria. Di rapotnasida ma dipamanat ia adong sitangkasan manang sipinsangon sian
angka dongan na mangalaosi.
Ia i ditotophon rapot i, i do
putusna. Dung putus panimbangon taringot tu paminsangon sibahenon tu parsala,
dipingkiri rapot i ma dalan pasingothon ibana huhut manangianghon ibana. Ai
umbahen dipinsang ibana asa saut do ibana malua sian pangalaosion manang dosana
gabe mangolu muse. Naeng ma botoon ni parsala, sandok huria i do na patupahon
paminsangon ala ni pambahenanna, ndang roharoha ni parhalado na maminsang
ibana.
Ndang tagamon so unduk rohana,
jala mabiar huhut maila ibana, molo dihilala sandok huria i do na maminsang
ibana. Ndang jadi ginjang roha ni na maminsang, alai naeng ma mardongan
tangiang rapot i padalanhon pinsangpinsang tu pangalaosi i, ai rap jolma na
gale do hita hinaliangan ni dosa. Holan ala asi ni roha ni Debata sambing do na
mangaramoti hita, umbahen so madabu hita tu dosa.
3. Na hona Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon.
Sipinsangon ni huria do angka
nangalaosi, partohonan manang ruas ni huria, i ma parpangalaho na maralo tu
Hata ni Debata na mangulahon dosa na patar manang na buni. Ia dosa na patar i
ma songon naung dipaandar di bagian III, IV, V, VI ni buku on.
Alai maol do botoon taringot tu
dosa na buni. Masuk tuson do angka hasalaan na manggagat songon burbur, gabe
songon tasik ni bosi na maol longkangan, na pola tahe sai diampini halak hasalaan
i.
Mansai jorbut do panghorhon ni
dosa na buni, pola dipartahanhon jala dihalomohon halak laho mangulahonsa ai
gabe utang i dihilala rohana molo so diulahon hasalaan i. Sipata do angka halak
sisongon on martopenghon kebudayaan manang ekonomi laho mangulahonsa, ai sai
adong do hagogoon na manait rohana, gabe lam madabu jala mago ma haporseaon
dohot ngolu partondion dohot ngolu parhuriaonna. Debata do na manguhumi
pangalaosion na buni.
4. Siingoton ni na
mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
Ia angka na mandalanhon Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon, naeng ma na mangalehon tingkina dohot rohana
songon parmahan na pauliulihon tondi ni pangalaosi i unang ma songon panguhum.
1. Ndang sintong pardalan ni Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon, ia pintor dihudus mandabu paminsangon so jolo
ditopot jala ditangkasi hasalaan i (hurang hatorangan na tangkas/bukti).
2.
Unang ma dipaujung paminsangon i marhite na holan sahali marrapot,
alai naeng ma dua tolu hali. Molo maol dihatai, unang tompu, ai dokdok do ulaon
manguhumi. Asa tagan so diputushon dope paminsangon i, naeng ma jolo
tangkas dapot hatorangan pambahenan ni pangalaosi i ro di alana umbahen dilaosi
ibana patik ni Debata. Jumolo ma begeon hatorangan i sian pangalaosi i sandiri,
ndang sian halak na asing.
3. Unang ma masidokdoki didalanhon
paminsangon i. Unang mamilimili manang marnida bohi laho padalanhonsa.
4. Unang ma dipangke (diperalat)
Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i laho pasombu tagas mamaloshon manang
paduruhon dongan, tarlobi molo adong parsalisian dohot hamaolon di huria.
5. Ingkon di bagasan holong ni roha
ma angka na mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i.
5. Ruhut ni paminsangon.
Naeng do mansai jamot patulushon
paminsangion asa tongtong marsaringar tondi parmahanion nang panogunoguon i,
ndada naeng patubuhon hansit ni roha, baliksa asa ditundalhon hasalaanna, jala
asa lam marsangap Debata siala hamubaon ni rohana i.
Nang pe dos sude dosa, ndang
adong na metmet dohot na balga, alai marningot tondi parmahanion dohot
panogunoguon na adong di Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon, nunga porlu adong
bahenon tirket ni paminsangon i.
Deba dosa pangalaosion nunga tuk
pinsangon holan marhite sipasingot di jolo ni parhalado, deba marrumang uhuman
na adong hatontuanna (hukuman bersyarat), jala na umborat ndang tarjua so pabalion
sian huria. Marhite i diondolhon disi tujuan manang fungsi parmahanion,
pangajarion dohot panogunoguon ni Ruhut Paminsangon di huria i.
6. Siingaton ni huria
maradophon na hona pinsang, tagan di bagasan ruhut paminsangon.
Tongtong do sihobasan ni huria
panghobasion parmahanion tu angka na hona pinsang, ai ndang lomo roha ni Debata
mida hamatean ni parjahat. (Hes. 33:11). Ndang jolma sapalsapal/na so marguna,
jala ndang songon musu nasida rajumon. Diingot Pandita, Guru, Sintua,
Evangelis, Parjamita Ina, Diakones dohot natorop ma manangianghonsa, ai ingkon
ingoton do, umbahen dipinsang huria ibana, anggiat mulak nian ibana sian
haliluonna. Ala ni i sitopoton do ibana, sipaingoton nang pe jogal rohana.
Ingkon naeng hilalaonna holong ni roha ni parmahan i di ibana, anggiat olo gabe
dauk rohana. Naeng do mulak parjahat i tinalahon ni holong ni roha. Manang beha
pe uhum dihonahon tu parsala, jadi do ibana marminggu, siarahononhon do tahe,
anggiat unang ditadinghon parmingguon i. Ai beha ma ibana mulak ia so jolo
ditangihon Hata ni Debata.
Alai tutu di balian ni huria do
ibana rajumon (l Kor. 5:11; 2 Tess. 3:6; Tit. 3:10). Naeng do dipanghilalahon
huria i tu parsala i asa ditanda ibana hahuranganna paboa na so haposan ibana,
ndang sitangihononhon dope hatana di huria. Saleleng adong dope ruas ni huria
di bagasan paminsangon, songon utang ma i di na sahuria i. Ndang jadi mansohot
nasida mangalului dalan manogunogu na lilu asa mulak tu hasintongan.
Taringot tu na hona Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon:
1. Naeng ma jolo adong boaboa.
2. Molo parhalado do na mangalaosi
i, naeng ma botoon ni Praeses na masa i.
Nasa Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon na pinadalan ni huria tu sasahalak ruas ni huria, sisuraton do i tu
notulen dohot tu buku Parmahanion dohot Paminsangon.
7. Panjangkonon ni huria
di parsala na naeng mulak.
Rade do tongtong huria i
manjangkon haroro ni parsala na naeng mulak i, ai marhite i lam moru ma utang
ni na sahuria i maradophon Parmahan Na Sumurung i, i ma Tuhan i. Parbue ni
tangiang dohot ulaon ni huria do na pinataridahon ni sangkap ni parsala na
naeng mulak i, ala naung marpanghorhon i tu diri ni parsala i.
Dapothonon ni parsala na naeng
mulak i ma pangula ni huria dalan pabotohon sangkapna naeng mulak. Urupan ni
pangula ni huria ma ibana laho manurathon pangidoanna i, asa adong siboanon tu
rapot ni parhalado na niuluhon ni pandita manang wakilna. Dung denggan
ditimbangi rapot pangidoanna i, paboaon ma i muse tu ibana, asa rade ibana
umbege hata ni tingting panjangkonon di bagasan parmingguon.
Sihobasan ni guru huria dohot
pandita ma ulaon panjangkonon i di tongatonga ni huria, di jolo ni Parmahan na
Sumurung i. Ai nunga saut be parsaoran na ginohan ni holong ni roha ni Debata
na patut sihalashononhon songon ari na balga, ari pardamean di sandok huria i.
Taringot tu panjangkonon di
halak na matemate ne: Boi do jangkonon mulak tu huria halak na hona pinsang
naung matemate ne, molo dipatuduhon unduk nang hamubaon ni rohana dung
ditangkasi pandita hinasintongna. Jala na boi do pasahaton tu nasida Ulaon na
Badia; songon i nang molo monding nasida, boi do antoan ni huria hombar tu
panangkasion ni panditana.
Taringot tu panjangkonon di
parhalado ni huria: Molo hona Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon sasahalak;
partohonan di huria. alai nunga dipauba rohana jala dijangkon huria i
parsitutuon dohot hatauonna, boi do nasida sumuang manjalo dohot mangulahon
Tohonanna muse molo so pola mambahen gasip tu huria i.
PARTORDINGNA LAHO MANDALANHON
RUHUT
1. Pangalaho ni
parmahanion dohot paminsangon i.
Tangkas do diajari Tuhan Jesus
siseanNa taringot tu parmahanion i, ai didok do di Joh. 21:17 tu si Petrus:
"Parmahani ma angka birubirungKu". Jala di Mat. 18: 15 - 17 didok:
"Molo mardosa donganmi, topot jala ajari ibana. holan hamu padua. Molo
ditangihon ho, dapot ho do ibana gabe donganmu muse. Alai anggo so ditangihon
ho, arahon ma donganmu sada manang dua, asa hinatindangkon ni dua manang tolu
halak nasa hata. Alai molo so ditangihon nang nasida, paboa ma tu na sahuria i.
Molo so ditangihon nang huria i, etong ma ibana songon parbegu".
Ala ni i tagan so saut dope
mardosa sasahalak, patut do mardalan parmahanion asa unang masa nian na bali
manang haruar sian huria i.
Ala marsibalgai do panghorhon ni
sala manang dosa i, naeng ma manat angka parhalado manimbangi asa unang masa
uhum na borat tu parsala na ummetmet, hape numeang tu parsala na umbalga.
Ai ragam do dosa i. Adong do i
dosa na so tinuntun, dosa ala na tarpaksa, dosa ala ni na ginintalan, dosa na tarsor,
adong muse dosa naung sinangkapan hian, nang na tinuntun pe.
Anggo panghorhon ni dosa manang
pangalaosion i, manorusi do i sahat tu harohaon ni jolma (kejiwaan), parsaoran
di masyarakat, songon i nang tu sundut na mangihut nang tu sude jolma pe. Dilehon
Tuhan Jesus do huaso tu angka siseanna i manesa dohot pahothon dosa ni angka
pardosa marguru tu dosanasida be (Mat. 16:19; 18:18; Joh. 20:23). Alai
sijangkonon do mulak pardosa tu tongatonga ni Huria marhitehite na papatarhon
hasesaan ni dosana di Huria i.
Balga do asi ni roha ni Tuhan
Jesus manjangkon pardosa na manolsoli rohana; alai laos balga do uhum nang
rimas ni Debata dompak halak na jogal roha dohot pangansi. Molo dihaburjuhon
Huria i maminsang angka pangalaosi, lam ias ma parsaoran i, gabe denggan
pangalahona, tau sitiopon ni angka na so tang dope haporseaonna. Badia ma Huria
i nang idaon ni angka parugamo na asing molo dipadao pangalaho ni angka
siparsala i. Alai molo dipasombu do, ramun ma Huria ni halak Kristen di roha ni
angka parbegu nang parugamo na asing.
Asa na ringkot do uhum
parhuriaon, ai pangajarion do i mangaramoti dongan, huhut manonggoti parsala di
salana dohot manogunogu nasida mulak tu Debata.
Sitogutoguon do ruas laho
mananda hahuranganna, manang dosana na buni, manang dosa hasianna (dosa na so
tartinggalhonsa). Hata ni Debata do na boi maminsang dohot manogunogu ibana asa
margogo manadinghon dosa i, so pola ala pinadapot ni Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon. Boi do hita so dapot ni aturan ni jolma, alai patar do ianggo di jolo
ni Debata.
Hinorhon ni i naeng ma ganup
hita mangoloi Debata, asa unang manghorhon mara di tondinta, di ngolunta, di
keluarganta nang di parsaoran masyarakat, ai taboto do ndang hagabusan hita
Debata.
2. Tanggatangga siingoton laho
mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
Taringot tu tirket ni
pangalaosion: adong na dipaingot, adong do na dischorsing, adong do nang na
dipecat. Mangihuthon Buku na Badia i, adong do 5 (lima) tangga siingoton ni
huria laho mandalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
a. Panogunoguon/panorangion tu
Huria.
Porlu do bahenonta panorangion
di pangantusion ni lapatan dohot tujuan ni Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon.
Asa molo madabu uhum, unang
dirajumi ruas i songon paksaan dohot uhuman sambing, alai tanggungjawab ni
sandok ruas do mangargahon dohot padalanhon Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon
i. Ingkon dihilala ganup ruas ni Huria do, ia Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon i dalan ni Huria i do i mangaramoti, marmahani, papitahon Huria i
dohot manogunogu ganup halak tu ngolu na Kristen na marojahan tu Hata ni Debata
(2 Tim. 3: 5; Kol.3: 16-17).
Denggan do sude ruas ni Huria
mangantusi jala umboto Ruhut Parmahanion dohot Paminsangon i marhitehite
boaboa, ai naeng ganup nasida rade manjalo ruhut na mangonai tu nasida
manghorhon tu hamubaon ni roha.
Naeng do ganup ruas ni Huria
umboto jala mangantusi lapatan ni Patik ni Debata, lumobi pangajarion di angka
na naeng manghatindanghon haporseaonna. Ai tung so denggan do madabu
pinsangpinsang tu sada ruas ni Huria hape na so diboto do na sala pambahenanna
i.
Ala ni i patut do:
1. Togutoguon do ruas ni Huria i tu
habuluson mulaulaon (2 Tes. 3:12) jala unang diula ulaon na maralo tu Hata ni
Debata.
2. Togutoguon do ruas ni Huria asa
nasa pambahenanna bahen hasangapon dohot pujipujian tu Debata, isarana marhite
tumpakna, peleanna, guguanna tu Huria dohot parsaoranna tu masyarakat na
humaliangsa. Angka ulaon sisongon i do mambahen angur hakristenon gabe tartogu
ganup halak laho pasangap Debata (1 Kor. 10:31; Rom 14:18).
3. Nang parhalado ni Huria pe patut
do togutoguon umboto Aturan ni Huria, Konfessi nang Ruhut Parmahanion dohot
Paminsangon ni Huria asa unang adong na sala padalanhonsa.
b. Sijagahononhon
Sijagahononhon do: Angka
pingkiran dohot sangkap na paholang hita sian Debata dohot sian Hata na Badia
i, angka na naeng manirang hita sian Huria dohot angka roha na manegai/mangalo
dos ni roha (Rapot) ni huria i. Molo adong pangalaho na masa di masyarakat umum
na maralo tu Patik dohot haporseaon ni Huria, manang hagogoon na naeng manuruk
tu tongatonga ni Huria, isarana, hamajuon saonari marhite hasipelebeguon na
modern, na mamboan pelean parsantabian (sesajen), mambahen
parsaoran/panghataion dohot angka na monding, ulaon pesta adat na nirajuman
pangalapan tua na so mardomu tu parbue ni haporseaon, hamoraon dohot hasangapon
tu diri na so marojahan tu Hata ni Debata, songon i nang na mambahen Almanak
gabe parhalaan, pengguguran kandungan dengan sengaja, kumpul kebo, korupsi,
pinda ndang mamboan surat parhuriaonna dohot angka na mangulahon tortor
hasipelebeguon dohot angka na suman tusi (Epesus 5:1 1).
Sisosohononhon do tu natoras ni
dakdanak na pasikolahon ianakhonna tu parsikolaan ni parugamo na asing asa dijamothon
nasida di sikola i unang gabe lipe (muba) haporseaonna.
c. Sipasingothononhon
Di Mat. 18:15 - 17, torang do
didok Tuhan Jesus tu angka siseanNa, asa tangkas dipaingot jala diajari halak
na marsala i marhite na manopot sahali ro di dua hali, asa unang ditorushon
dalanna na sala i. Asa ndang manigor padalanon paminsangon (hukum percobaan) tu
halak i so jolo ditopot. Tagan so saut dope mardosa na naeng mardosa i, molo
binege baritana, tinopot ma ibana jala pinodaan. Godang do halak na olo
manangihon lumbalumba gabe ndang saut nasida mardosa. Molo manigor madabu uhum
tu sada halak so jolo pinalumba ibana, sala do Huria i disi, jala dihasogohon
Debata do sisongon i. Molo so ditangihon soara ni na palumba ibana, jinou ma
ibana tu jolo ni Pandita asa dipaingot. Molo ndang ditangihon be, diarahon
Pandita i ma dua nari donganna pasingothon ibana. Molo tong jogal rohana
manulak hata sipaingot i, niarahon ma ibana tu jolo ni rapot Parhalado, asa
disi pinaboa tu ibana uhum na tama. Ia manigor unduk rohana manopoti hasalaanna
jala ditundalhon, hata sipaingot na tu ibana di jolo ni rapot i, i nama
hasaeanna.
d. Paminsangion (masa ujian,
percobaan, schors)
Andorang so pinadalan paminsangion i sipatupaon ma:
Andorang so pinadalan paminsangion i sipatupaon ma:
1. Sipaingoton do na marsala i 2
(dua) ro di 3 (tolu) hali paboahon hasalaanna.
2. Boanon ma ibana tu Rapot
Parhalado na niuluhon ni Pandita Ressort manang wakilna.
3. Bahenon ma surat resmi sian
Huria tu ibana.
4. Tingtinghononhon ma di Huria.
Siramothononhon do di Rapot
Parhalado, sotung maposihu uhum i gabe mandele ibana; manang maneanghu gabe
langgus rohana. Ala ni i ingkon jamot do panimbangion i. Molo so tarpaujung be,
diboan ma hata i tu Rapot/Sinode Ressort.
e. Pabalihon parsala sian Huria
Ia uhum tu na so olo tumadinghon
pangalaosionna manang dosana, i ma sipabalion sian Huria manang sadia leleng.
Lapatanna: ndang taruli be ibana di angka arta ni Debata, ndang jadi marulaon
na badia. Molo satahi amanta i dohot inanta i di hasalaan i, ndang dongan
Kristen be nasida rajumon, ndang tardidi dakdanakna, ndang lehonon suratsurat
hatorangan tu nasida. Ndang haposan, ndang dohot ibana marsoara di parpunguan
ni halak Kristen, ndang jaloon guguan Huria sian ibana.
Dohonon ni Pandita i ma tu ibana, na so tarbahen sesa dosana. Sitingtingon do di gareja nasa sipabalion (partohonan manang ruas), bahen lumbalumba tu Huria i jala sunggulsunggul, anggiat unang masa be pangalaho sisongon i. Ndang jadi dandoon parsala i songon ruhut harajaon, unang dirimpu halak, tarsesa dosa bahenon ni hepeng. Ndang pola sipaluon giringgiring laho pabalihon pardosa i songon tu na mate. Ala nunga disoadahon halak on be hakristenonna di hata nang di ulaon, nang di pambahenan, jala ndang parduli di pinsangpinsang, etongon ma halak on songon parbegu, pabalion ma nasida sian Huria.
Dohonon ni Pandita i ma tu ibana, na so tarbahen sesa dosana. Sitingtingon do di gareja nasa sipabalion (partohonan manang ruas), bahen lumbalumba tu Huria i jala sunggulsunggul, anggiat unang masa be pangalaho sisongon i. Ndang jadi dandoon parsala i songon ruhut harajaon, unang dirimpu halak, tarsesa dosa bahenon ni hepeng. Ndang pola sipaluon giringgiring laho pabalihon pardosa i songon tu na mate. Ala nunga disoadahon halak on be hakristenonna di hata nang di ulaon, nang di pambahenan, jala ndang parduli di pinsangpinsang, etongon ma halak on songon parbegu, pabalion ma nasida sian Huria.
3. Na padalanhon Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon i
1. Molo ruas do na marsala i, Rapot
Parhalado do mambahen paminsangon i tinolopan ni Pandita.
2. Molo partohonan do na marsala i,
Rapot ni donganna satohonan do mambahen paminsangon i:
1. Tu Sintua, donganna Sintua na
sahuria i do manimbangi niuluhon ni Pandita.
2. Tu Diakones, donganna Diakones
ma manimbangisa niuluhon ni Praeses.
3. Tu Guru Huria, angka donganna
Guru sa-Distrik niuluhon ni Praeses do mambuat haputusan.
4. Tu Parjamita Ina (Bibelvrouw),
donganna Bibelvrouw sa-distrik niuluhon ni Praeses do mambuat haputusan.
5. Tu Evangelist, donganna
Evangelist ma manimbangi niuluhon ni Praesesna.
6. Tu Partohonan Pandita songon on
ma:
1. Hasalaan na mardomu tu
administrasi, Pucuk Pimpinan ma padalanhon paminsangon i.
2. Molo hasalaan na mardomu tu
tohonan do, Rapot Pandita sa-Distrik na niuluhon ni Praeses niadopan ni Ketua
Rapot Pandita do manimbangisa.
3. Molo na mardomu tu poda
haporseaon do, Rapot Pandita Hadomuan ma manimbangi dohot padalanhon
paminsangon i.
Marhite panandaonta di Patik ni Debata di bagasan Buku na Badia i dohot Konfessi ni Hurianta lam nalnal do idaonta angka rumangrumang ni dosa sipasidingon (paheba 2 Musa 20; 5 Musa 5; Mat. 5 - 7).
1. Mangonai tu Patik
Parjolo dohot Paduahon (Pangoloion di Debata).
1. Mambahen butti tu haumana
(mamele boras pati ni hauma/keramatna), manjujur ari, mangupa tondi, pasigathon
rasian ni tanganna tu datu, manungkun parsorion tu ahli nujum, umpeop ulos ni
tondi, umpeop Piso manang hujur ni begu, mangondaondai, manahui tua sian na
mate, porsea di tona ni natuatua na maralo tu Hata ni Debata, padalanhon juhut
tata andorang so borhat bangke ni na mate tu kuburan (begu ni na mate i do
dirajumi na manggalang). Martonggo di tingki mangarapot, marhajinjang paulak
jual tu jabu tingki matean, papurpur sapata di parmonding ni halak na punu (na
so mardakdanak baoa) manang na mate ponggol (so sanga sohot) dohot tortor na
marlaok hasipelebeguon.
2. Na manortori, na manulangi
manang manganapurani holiholi na niongkal, na mangalap tondi ni na marsahit (di
tingki tarsonggot, tinggal ninna tondina di inganan i), na mardebata idup, na
marsomba tu tunggal panaluan dohot pohung, begu, na palaho parsili dohot
sipaimbar, na mansaem (mambahen saem, asa intap ni i), na pauli parpagaran, na
marsanti, na marmanuk di ampang (na manungkun dia ma na naeng masa tu ngoluna),
patupa partahanan ni daging (alemu), mandabu aji, na mandohoti ulaon
hasipelebeguon, na mangapus hoda, na marbonang manalu, mamiahi hoda, marmiak
manuk, na mangalahat horbo na marojahan tu haporseaon hasipelebeguon,
mangallang babi pangambat, babi panungkol, pamispison, dohot angka na suman
tusi. Suang songon i molo gabe ruas ni partei manang aliran ni sisoadahon
Debata.
3. Na marsomba tu mulajadi na
bolon, debata asiasi, debata Batara Guru, marsomba tu soripada, debata mangala
bulan, i ma na marurat di ugamo hasipelebeguon.
4. Na mardebata arta (isara ni:
mammonisme, materialisme, konsumerisme, kapitalisme) na maralo tu Hata ni
Debata, songon i nang angka rumang ni "parbinotoan" na marojahan tu
hasipelebeguon, nang rasialisme, sekularisme, panatisme na maralo tu Hata ni
Debata.
2. Mangonai tu Patik Patoluhon
(Manggoari Debata).
I ma na mamurai manang margapgap
manang manolonnolon manang marujarujaran na roa marhite goar ni Debata. Songon
i na mansoadahon ugamo di tongatonga ni parugamo na asing. Jala ingkon tangkas
do hita martangiang di bagasan goar ni Tuhanta Jesus Kristus Ulu ni Huria i.
3. Mangonai tu Patik Paopathon
(Pabadiahon ari Minggu).
I ma na losok marminggu, mangula
manang papinjamhon artana pola sundat marminggu, na paloashon bidat
(parhaporseaon na asing sian HKBP) marjamita di jabuna (asing ala paradaton),
mangadati di ari Minggu, parhalado na padalanhon haputusan so tinolopan ni
Pandita Ressort manang wakilna, Rapot ni Parhalado manang ruas na manimbil sian
aturan/paraturan ni HKBP, na manggaori parmingguan, mangulahon ulaon sakramen
sian na so pandita, na paloashon bidat marjamita di huria.
Na so manggarar guguan na tama
di Huria, na so olo padidihon anakhonna, na manjalo pandidion paduahalihon
(baptisan ulang), na so marsuru dakdanakna tu parguruan laho manghatindanghon
haporseaon, na mansoadahon ugamona di jolo ni halak, na manginsahi parminggu
dohot na marulaon na badia. Songon i do nang partohonan na sala mangulahon
tohonanna. Ganup halak na mangulahon ragam ni na sala i, sitimbangan ni Rapot
Parhalado do i.
4. Mangonai tu Patik Palimahon
(Pasangaphon natoras ).
Angka na so pasangaphon natorasna:
1. I ma na pahatahatahon manang
manihasnihasi natorasna, na mangogai natoras, na so mardongan pangoloion, na
mamboan parkaro manang parsalisianna tu jolo ni na so porsea, isara ni
parbadaan ni ruas ni Huria sama nasida, tarmasuk ma i na marsaripe na
panirangnirangon, na marhu ni roha mida natuatua.
2. Na mamurai natorasna, na
mangonai tangan tu natorasna. na palaholahohon natorasna. Ndang olo
marmudumuduhon ala naung matua, na mangarampas ugasan ni inana panoroni.
5. Na mangonai tu Patik
Paonomhon (pamunuon).
1. I ma na mangarsalu donganna
manang mambahen tihasna, mamunghuli donganna jolma, parmabuk/sisobur tuak,
alkohol. sigadis narkotika. morpin dohot ganja, pasiaksiakhon na tinompa
(pinahan nang angka binatangbinatang).
2. Na mamusa donganna. na
manggadami, mangardomi, mandormai donganna, paborhaton pangulubalang dohot
paihutihut donganna tu ulaon sisongon i nang angka na maniop rasun.
3. Na maningkot dohot abortus
provocatus (pengguguran kandungan).
6. Mangonai tu Patik
Papituhon (pangalangkupon).
1. Marroharoha (sangkap na roa) tu
halak na asing.
2. Na tois marabit; na gere/gemor
mangkuling. Parhata barangsi.na girgir manonton film porno (sisungguli hagiot
ni daging).
3. Na mangabing, na paabinghonsa.
germo dohot boruboru si babi jalang (WTS). na marlangka pilit. na marsiduadua.
na palahohon jolmana, na mahilolong, ro di angka na mangurupi di ulaon na jat
i. Songon i muse na homo sex (parmainanon ni baoa tu baoa) dohot lesbian (parmainanon
ni boruboru tu boruboru). hahisapon dohot nasa ulaon hailaon (Rom 1: 24-27).
7. Mangonai tu Patik
Paualuhon (panangkoon ).
1. I ma na mamogo tongosan,
pardasing na mangansi, pangemur, pancopet, na matorbanghu pabungahon hepengna,
ijon, silansumhon boniaga (digadis na so boniagana), panangko, terpidana,
korupsi.
2. Na somal manangko, manjalo na
tinangko, mamogo hepeng ni halak, na satahi dohot panangko, mangangati,
pandobo, panodong, pambongkar, pamorus (sitangko haminjon - pambarobo -
sitangko suansuanan).
3. Penyanderaan/penculikan.
8. Mangonai tu Patik
Pasiahon (sitindangi gabus).
I ma na marhata tundal dohot
manghatindanghon na so tutu di jolo ni jolma, papeolhon uhum, manolon na so
tutu, na mambahen surat agong (surat kaleng).
9. Mangonai tu Patik
Pasampuluhon (panghaliangion ni roha di arta dohot jolma).
1. Ima na mamolamola naposo ni
dongan, na marmitmit/marmihimmihim.
2. Manghaliangi ugasan ni dongan,
lumobi ugasan ni na metmet, na pogos manang na mabalu, mamolamola dongan saripe
ni dongan, mangalehon pokok tu parjuji manang manjabuisa, na paorot tuhe ni
parbalohan dohot talutuk.
Pangalaosion na gabe gasip di
Huria, ingkon tangkas do timbangon ni Rapot Parhalado, ai asingasing be do roha
ni pangalaosi i. Tupa do masa pangalaosion i ala ni tois ni rohana, alai adong
do i ala tarsor ibana.
Ingkon sasoara sandok parhalado
maminsang angka parjahat sisongon i, unang rarat hajahaton i. Ramun do barita
ni hakristenon molo dipaula so diida Huria i dosa na masa.
1. Parbagason.
Dung ditompa iolma i, didok
Ibana ma: "Ndang jadi punjung jolma i; Hubahen ma di ibana sada
pangurupina bahen donganna" (1 Musa 2:18). Angkup ni i didok Tuhan Jesus
do di Mat. 5:32: "Ganup na palahohon na niolina, ia so ala ni na marmainan,
na palangkuphonsa do. Pangalangkup do nang na mambuat na sirang i". Antong
na pinadomu ni Debata, ndang jadi sirangon ni jolma. Hombar tu ruhut habadiaon
dohot partanggungjawaban di parsaripeon ni hita halak Kristen, diaturhon
hurianta ma :
1. Molo naeng mamungka pardongan
saripeon, ingkon jolo tuk do umur ni baoa i 19 (sampulu sia) taon, jala
boruboru i 16 (sampulu onom) taon. Hombar do i tu na niaturhon ni pamarenta
Republik Indonesia di Undang-Undang Perkawinan. Molo asing sian hatontuan i
(isara ni umur, tingki, panolopion ni natoras dohot pangalaho na asing), holan
Praeses di Distrik i do na boi mangalehon dispensasi.
2. Sipatupaon do parmahanion,
patoranghon lapatan dohot tanggungjawab di parsaripeon ni halak Kristen tu
pangoli dohot oroanna andorang so tingki pamasumasuon parbagason i.
3. Ndang hatolopan parsaripeon di
ruhut hakristenon :
1. Di sada halak baoa dohot inana
panoroni.
2. Sahalak baoa dohot ibotona, nang
dohot boru ni namboruna tangkas, nang mariboto sian inang na marpariban
tangkas.
3. Na ginoar dua pungga
saparihotan, mandok dua baoa na martinodohon mangoli tu dua boruboru na
martinodohon.
4. Dung dipatupa partumpolon di
bagas huria manang di kantor huria manang di gareja (di adopan ni keluarga na
solhot dohot sintuana) ingkon jolo ditingtinghon do dua hali ari Minggu, i pe
asa manjalo pasupasu parbagason. Molo ingkon sahali tingting ala ni alasan na
mamaksa, ingkon sian Pandita Ressort do jaloon panolopion (dispensasi) tusi.
Nang pamasumasuon di ari Minggu ingkon sian panolopion ni Pandita Ressort do i,
ala naung tangkas dipamanat nasida sialana.
5. Pandita do na pasahathon
pamasumasuon tu na marbagas di gareja. (molo ingko di pasupasu di huta,
dipasahat Pandita i ma ulaon i tu Guru Huria manang tu Sintua). Ianggo catatan
sipil urusan ni pamarenta do i. Alai ingkon paingoton ni Huna do. sotung
tarlalap na naeng marbagas i, ndang pasurathon parsaripeon nasida tu catatan
sipil. Ala ni i, 4 (opat) ari dung tingting paduahalihon, i pe asa patupaon pamasumasuon
di na naeng marbagas i. Alai na boi do Praeses manimbangi, molo ingkon humatop
sian i.
6. Tarpatupa do pamasumasuon di
gareja tu na maiturun/mangalua molo:
1. Adong surat sian Pandita, paboa
naung jolo sian panangkasion ni Pandita pangaluaon i, paboa na so adong ulaon
nasida na maralo tu Huria dohot adat.
2. Adong surat panolopion sian
paranak dohot parboru, manang sian pangamai (wali).
3. Ditangkasi Pandita i ma
sipasupasuon i. Tung sura ndang panolopi natoras manang pangamai (wali) pe,
ianggo dung tuk umur ni baoa i nang boruboru i duapulusada taon be, boi do
nasida pasupasuon (patudos tu Undang-Undang Perkawinan R.I. No. 1/74).
7. Ndang jadi mambuat boru
sahalak baoa na pasiranghon, saleleng somuli dope tungganeboruna hian.
Tarpasahat do tu ibana pasupasu parbagason, manang molo lias ibana sian
hasalaan siala ni parsirangon i, manang molo naung sidung uhum parhuriaon.
Suang songon i do nang tu boruboru na sirang.
8. Sipabalion do sian Huria halak
parsiduadua. Molo dung sirang tungganeboruna parpudi jala muli muse tu na asing
jaloon ma halak i marguru manopoti, asa dijangkon mulak tu Huria. Ianggo ina na
tinindian dohot tubuna hot do parhuriaonna, molo so parolopi di sangkap ni ama
i laho marsiduadua. Dung muli panindi i tu halak na asing, jala holan sasadasa
niolina, boi ma nasida jaloon marguru panopoti.
9. Ingkon jolo marujung do
parguruan ni halak na manopoti sala jala dijangkon mulak, asa boi antoan ni
Huria i nasida songon na tama tu ruas ni Huria. Molo adong pangalaho na so
tinagam (mendadak) isara ni parsahiton, une ma dihatai parhalado i asa boi
ditontuhon pangantoion ni Huria tu nasida.
10. Ndang haoloan Huria mangantoi
parbagason ni sahalak ama na mabalu, ia so jolo salpu 6 (onom) bulan dung
monding hinabaluhonna. Suang songon i nang tu ina na mabalu sataon ma anggo tu
nasida. Alai molo ala na adong do dakdanak na tading di lampin (marumur di toru
ni dua taon), Praeses do na boi mangalehon panimbangion (dispensasi); alai
partoru ma dung salpu tolu bulan.
11. Sipinsangon do parsaripeon
roharoha na digoari kumpul kebo manang samen-leven, nang na ginoaran kawin
kontrak pe.
12. Sitingtinghonon do na so etongon
be ruas ni Hurianta halak namarsaripe di balian ni Huria, na marsaripe holan
marhite catatan sipil, manang ala na parugamo na asing pe hamulianna, manang
niolina umbahen diulahon songon i (ida 1 Kor. 7:12 - 13 + 39). Alai tarjalo do
nasida mulak tu Huria dung jolo ditolopi rapot ni parhalado jala dung marguru
manopoti.
13. Sipinsangon do parsaripeon na
holan manjalo pasupasu raja.
14. Tarpatupa do pandidion tu anak
na niain, dung adong keputusan sian pengadilan negeri siala anak na niain (anak
angkat) i.
15. Sipabalion do halak na mangoloi
sirang parsaripeonna tung pena sirang sian pengadilan, ia so sinirang ni
hamatean manang ala parmainanon.
16. Boi ma pasahaton pandidion na
badia tu tubu ni panindi, dung sidung mandohoti parguruan manghatindanghon
haporseaon.
17. Boi do pasahaton pasupasu
parsaripeon, molo masihaholongan anak/boru ni Huria i dohot boru/anak na ro
sian na asing, molo olo parugamo na asing i gabe Kristen marhitehite na manjalo
pandidion na badia. Alai ingkon tanda tangananna do parjanjian, paboa na rade
ibana manorushon parguruanna, dung sidung pamasumasuon i.
18. Sitiroan, sitogutoguon,
siramothonon jala sipinsangon ni Huria do unang masa homo sex dohot lesbian.
19. Sitogutoguon do ruas ni Huria i,
jala gomos paboaon tu nasida, paboa na rap marhak do anak dohot boru di arta
warisan tinadinghon ni natorasna (Gal. 3: 28).
20. Molo naung jumolo ama monding
maninggalhon ina na maranak marboru, unang ma dibagibagi arta warisan molo
metmet dope angka dakdanak i. Alai na boi do lehonon ni ina i panjaean ni angka
gellengna na magodang hombar tu ringkotna.
21. Molo jumolo ama manadinghon ina
na so maranak so marboru, marhak do ina i mamangke arta warisan i, saleleng diinganhon
jabuna jala ndang muli tu halak na asing (hak mewarisi bersyarat).
22. Bayi tabung na sian boni ni
amanta dohot inanta i (inseminasi homogen) boi do manjalo pandidion na badia.
Molo ndang sian boni ni amanta dohot inanta i, dakdanak i ma muse mamboan
dirina tu Huria dung magodang ibana. Sipinsangon do na olo manjalo hajajadi ni
bayi tabung di keluargana, na so hadomuan ni boni ni ama dohot ina na marsaripe
i.
23. Sada halak na hona Ruhut
Parmahanion dohot Paminsangon, holan sasadasa do na hona disi, ndang hona
niolina/sinondukna manang ianakhonna ianggo so dohot nasida mangalaosi.
Molo burju ama manang ina na so
satahi dohot donganna saripe naung manimbil i, boi do didion posoposona, boi do
manghatindanghon haporseaon ianakhonna, boi do pasupasuon anak manang boruna.
2. Ari parsorang ni dakdanak
dohot pandidion.
1. Siparmahanon ni Parhalado do asa
unang masa ruhut ni hasipelebeguon di tingki parsorang ni dakdanak. Unang ma
masa pamolati, pagar, salaon, manjujur purba, pangulpuhon, pangarundingon di
partopap ni posoposo dohot rumang ni juji uju manganggapi.
2. Sipasahaton do dakdanak i tu
Debata marhite pandidion na badia, hatop intap ni na boi. Ndang jadi pestapesta
manang ulaon adat manundatisa.
3. Hona uhum huria do na marsaripe,
molo sorang anak nasida baoa di toru ni sia bulan, jala boruboru di toru ni
ualu bulan dung manjalo pasupasu parbagason. Asing ma molo adong Surat
Hatorangan sian Dokter (prematur).
3. Parguru Manghatindanghon
Haporseaon.
Ingkon tangkas do panghobasion
ni Parhalado ni Huria i di parguruan ni angka na naeng manghatindanghon
haporseaon. Unang ma so tanak parbinotoan, hatauon dohot pangantusionnasida di
Hata ni Debata na tarsurat di Padan na Robi, Padan na Imbaru nang Katekhismus
pe.
Nunga adong Buku Pedoman tu na
naeng manghatindanghon haporseaon di HKBP. I ma dipangke.
4. Di tingki na matean.
Naeng ma tangkas parmahanion ni
Parhalado ni Huria i, manogunogu jolma tu panghirimon di haheheon ni angka na
mate, ala hamonangan ni Kristus i, ganup adong na matean. Marhite i do hita
marmahani ruas i, unang tartait tu angka ruhut ni hasipelebeguon.
Tapasunggulhon ma nang lapatan ni parningotan di angka na monding :
1. Ganup jolma do ingkon mate.
2. Di banuaginjang do sambulo ni
tondinta.
3. Haporseaon na togu do na tau
manghirim i.
4. Nunga talu hamatean marhite
haheheon ni Kristus Jesus Tuhanta i.
Asa on ma angka siingoton uju
matean:
A. Na so jadi :
1. Padalan juhut tata andorang so
borhat tu udean, uju monding natuatua.
2. Patupahon juhut purpur sapata di
parmonding ni sahalak na so maranak dohot so marboru, manang di parmonding ni
anak sasada na so sanga marhasohotan.
3. Mambahen sira tu batang ni na
mate dohot na mangalangkai bangke ni na mate i.
4.
Ai nunga ditaluhon Tuhanta hamatean marhite haheheonNa i. Ndang be tagamon biar
dohot songgotsonggot sian na mate i.
5. Mangagendai na mate maningkot,
ia so ala sahit jiwa manang ala na solpoton. Siapulan do ianggo sisolhot ni
naung mate i.
B. Na jadi :
1. Na jadi do patupaon pembakaran
mayat (kremasi) di angka keadaan na terpaksa, isarana ala maol ni tano kuburan
dohot alasan na asing dope pinasahat ni suhut. Alai dijamothon Huria i ma unang
masa ruhut hasipelebeguon, songon i di na mangongkal holi.
2. Jadi do boanon tu gareja angka
ruas ni Huria na monding, angka na burju marminggu dohot marulaon na badia
tagan di ngoluna, dung jolo ditolopi parhalado ia adong pangidoan ni keluarga.
3. Ia adong na monding, alai ndang
dapot bangkena, jala nunga saep roha naung tutu do monding ibana, hombar tu
pangalaho ni na masa i, boi do pamasaon kebaktian mardongan agenda, asa tarapul
na matean i, jala mangolu di nasida panghirimon na manongtong i.
C. Sitiroan :
1. Sitiroan do ruas ni Huria na
matean, asa unang be masa disi nasa ruhut ni hasipelebeguon, songon na tama di
angka naung hinamonanghon ni Kristus.
2. Sitiroan do ruas ni Huria di
tingki na paias kuburan dohot uju ziarah, asa tongtong ingot, na marojahan do
hamamatena tu hamatean dohot haheheon ni Kristus, naung manaluhon hamatean ni
jolma. Ala ni i unang be masa disi :
1. Na martonatona.
2. Na marsuap; asing ma molo holan
laho paiashon ilu.
3. Na mamboan sipanganon hasoloan
ni na mate i tagan di ngoluna.
3. Asa sitiroan do molo adong na
pamasa sijagaron, sanggul marata uju monding natuatua. Unang masa disi ulaon
hasipelebeguon, alai ulaon kebudayaan ma i huhut naeng hatindanghononhon,
Debata do naung pasahathon pasupasu naung jinalo ni pinompar ni natuatua i tagan
di ngoluna, nang marhite pasupasu na pinangidona sian Debata Jahowa tu
pangapudian ni angka pomparanna. Holan Debata Jahowa do tahe na tuk pasauthon
pasupasu i laho ruar nang laho bongot pe, songon na hinatindanghon ni si Musa i
(5 Musa 28:5 - 6). I ma na ingkon torang tarida/tarbege di na masa ulaon i.
4. Sitiroan do, unang ma sai
diharingkothon ruas ni Huria i na pajongjong tugu, ala ndang denggan
panghorhonna :
1. Tu ngolu haporseaon.
2. Tu ngolu ekonomi.
3. Tu ngolu parsaoran siala toal.
Tumagon ma tapauli tugu na
mangolu isara pajongjong parsikolaan, gareja, koperasi sarikat tolong menolong,
beasiswa dohot na suman tusi.
Alai molo tung ingkon masa ma na pajongjong tugu ala porlu patuduhon hasadaon ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon na rumar do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na mate.I ma tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm dohot bangso pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on di bagasan HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i pasingkop lungun ni roha. Panghirimon di ari ni Tuhan i do na tarbahen pasingkop lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di ari ni Tuhan i (1 Tes. 4: 13-18).
Alai molo tung ingkon masa ma na pajongjong tugu ala porlu patuduhon hasadaon ni ompu, jumolo ma tarida hasadaon di bagasan Kristus paboahon na rumar do tanoman i ala naung hehe Tuhan jala paheheonNa hita sian na mate.I ma tahe ruhutruhut na umarga di hasadaon ni sude marga, houm dohot bangso pe, songon hasadaon ni pamatang ni Kristus i di portibi on di bagasan HuriaNa i. Ia dibagi pe burukburuk ni na mate, ndada na gabe i pasingkop lungun ni roha. Panghirimon di ari ni Tuhan i do na tarbahen pasingkop lungun na di bagasan rohanta i, di na rap manomunomu hita di ari ni Tuhan i (1 Tes. 4: 13-18).
5. Mangongkal holi
1. Haoloan do mangongkal holi molo
ala ni :
1. Kuburan na sega.
2. Kuburan na nieak ni dalan,
manang aek magodang, tanah longsor, parhutaan, pembangunan, industri, na
pasadahon simin, na pasadahon saringsaring tu simin na imbaru.
3. Na pasadahon kuburan ala mate di
luat na dao.
2. Molo tung adong angka na naeng
pasadahon saringsaring (holiholi) ingkon radot ma parhalado ni Huria maniroi,
asa unang masa disi ruhut ni hasipelebeguon songon na manortori holiholi,
manulangi, na mangandungi, pamasuk holiholi tu ulos, tu pinggan dohot ampang,
manganapurani, songon i nang pamasuk batang ni pisang tu pangongkalan ni
holiholi i domu tu ruhut hasipelebeguon.
3. Naeng ma parbinoto parhalado ni
Huria, molo masa na mangongkal holi, laos songon i manimpan holiholi i paima
dipamasuk tu ingananna. Molo dao inganan i, gabe tu gareja ma i disimpan. Molo
ulaon sadari, jalo ma sian kuburan na leleng tu kuburan na imbaru. Ndang
sipatupaon be maragenda disi. Ndang jadi ditortorhon saringsaring, jala unang
ma diiringi gondang manang musik laho pamasukhon tu inganan na imbaru.
6. Gondang.
1. Sitogutoguon do ruas ni Huria tu
pangantusion na marojahan tu hamamate dohot haheheon ni Kristus, songon tanda
ni panghirimon, haluaon dohot hamonangan di angka na porsea maralohon
sidangolon, sibaran ro di hamatean.
2. Ala boi do ro angka pangunjunan
di na pamasa gondang, isara ni na siarsiaran, songon hataridaan ni haporseaon
na hurang, gabe sitiroan ni parhalado ni Huria do ganup na pamasa gondang.
3. Ganup
gondang naeng ma dimatamatai jala ingkon dipaujung di bagasan tangiang.
4. Sipamanaton jala sijagahonon do
asa unang masa nang na manjujur ari, mamele sombaon, ugasan homitan dohot
pasipasi ni hasipelebeguon na asing.
5. Hatolopan Huria do gondang di
tingki na matean, alai ndang jadi masa disi ondaonda hasipelebeguon, jala
ingkon jolo tangkasan ni parhalado taringot tu ruhut ni gondang i.
DEBA PANGALAHO SIALOON DOHOT
SIPASIDINGON UNANG HASURAHAN
1. J u j i.
Ia juji i ma meammeam,
lalaplalap na pasuda tingki dohot hepeng, na manegai harohaon, rumatangga dohot
ulaon. Sipasingoton do nasa na mangulahon juji dohot na manjabuisa. Alai molo
so tarpasingot be, pinsangon ma Lam marnipis do haporseaon bahenon ni juji, ala
marojahan tu nasib dohot sibaran do halak na mangulahon sisongon i.
Hinaroa ni parjujion, i ma na
sai holan mangalului pangomoan, alai rugi halak dibahen, mate ma harohaon dohot
panghilalaan na marsiurupan. Siluluan do pangomoan na tingkos i marhite
haporseaon di ulaonniba (Luk. 19:1-7), huhut ingkon adong roha na marpanarihon
di dongan jolma (1 Kor. 12:14 - 16).
2. P a m u n u.
Sitingtingon do bali sian Huria
angka ruas sibunu jolma dung adong tangkas haputusan ni pengadilan jala
diparhatutu na binahenna i tu parhalado. Alai diingot Huria i ma huhut manangianghon
asa disolsoli parulanna i gabe muba rohana jala unang madabu tu pandelean.
Na boi do jaloon nasida mulak tu
huria molo dung torang panolsolion dohot hamubaon ni rohana mangihuthon
panimbangion ni parhalado nang pe di bagasan hurungan ibana.
3. Parmabuk dohot
parganja.
Sipasingoton jala sipinsangon do
parmabuk dohot parganja, narkotik, morpin dohot angka na suman tusi. Sisosoan
do dohot natorasna dohot keluargana laho marmahani dohot mangubatisa.
Manghorhon mara na balga do molo masa parmabuhon (1 Tim. 3:3) dohot parganjaon.
Torus do angka halak sisongon i gabe hatagian, ormus, ndang boi sonang rohana,
ndang diantusi be mulaulaon, ai nunga disegai dirina. Ndang hot be panatapanna,
tunduk ma ngoluna tu halilian ni rohana sandiri, boban ra dokdok nama
mandondoni rohana jala lupa di uhum hasintongan (Poda 31: 4:6).
Sipabalion do ruas naung tangkas
tarboto sigadis ganja, narkotik, morpin, dohot angka na suman tusi, dung adong
keputusan ni pengadilan negeri.
HAJONGJONGAN MARADOPHON
PARUGAMO
NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT
NA ASING DOHOT HURIA NA MAMULIK DOHOT BIDAT
1. Siradotan ni Huria do manjaga
kerukunan antar umat beragama, maradophon parugamo na asing di bagasan
negaranta na berdasarkan Pancasila. Marhite i boi sumonang hita manghobasi
ulaon Huria dohot manghatindanghon haporseaonta. Dipatandahon i do huhut na adong
jaminan kebebasan beragama dohot jaminan keagamaan di negaranta. Siingotonta
do, asa boi tongtong jumpang ngolu ni Huria na marpanindangion di tonga ni
negara.
2. Ndang jadi lapathononhon hata
"kerukunan umat beragama" tu pangantusion "dos do sude ugamo
i". Ai tong do marsihohot hita di haporseaonta, holan di bagasan Jesus
jala marhite Ibana haluaon, hasintongan dohot hatutuon i (Ulaon 4: 12; 1 Kor.
3: 11; Joh. 14: 6).
3. Siingotonta do hajongjonganta di
angka upacara nasional, paboa na halak Kristen do hita, na tongtong marsihohot
di bagasan pangoloion tu Kristus Raja ni angka raja jala Tuhan ni angka tuan
(Rom 13: 17; 1 Tim. 2: 2; Ulaon 5: 29; Pangk. 19:16). Asa di na martangiang
hita, i ma tangiang ni sada ruas ni Huria di sada negara na mangokui ugamo
Kristen, songon sada ugamo na niokuan ni negara Pancasila. Jala ingkon tangkas
do hita martangiang di bagasan Goar ni Jesus Kristus, Ulu ni Huria i.
4. Sitingtinghonon do na so ruas be
ianakhon ni Huria na "kawin kontrak" dohot na holan "kawin
catatan sipil" dohot boru manang anak sian parugamo na asing, ala ndang
pangantoi Huria di parbagasonna i (1 Kor. 7:12-13 + 39). Alai tarjalo do nasida
mulak tu Huria dung adong pangidoanna tu parhalado jala dung jolo marguru.
5. Huria na mamulik do etongon
punguan na manimbil sian HKBP, saleleng so diokui HKBP nasida songon sada
huria. Tarjalo do masuk tu Hurianta ruas ni
huria na so maralo haporseaonna tu haporseaonta, marhite na mamboan surat
hatorangan.
6. Ala holan mangondolhon sabagian
poda na dapot di Bibel i do angka bidat, sipinsangon do ruas ni Huria na laho
mangihuthon bidat i. Ala ni i do ndang diokui HKBP hajongjongan ni bidat di
ngolu haporseaon.
PANIMPULI
Asa naeng tongtong mangolu di
Huria i roha na marmahani, songon tangkas ni pamodaion di angka na olo tu
hadaulaton tu Debata, ingkon songon i ma tangkas ni paminsangion di angka na so
olo tu hangoluan, asa unang adong na mago, ala so ada sipaingot, jala unang
marsapata nasida tu Huria i.
Dipabangkit do angka partohonan
di Huria i laho mangulahonsa songon parmahan, ndada songon panguhum sambing.
Diingot ma Hata na tarsurat i : "Ia ho anak ni jolma ! Nunga hupabangkit
ho bahen siparmahan halak Israel, dibahen i sai tangihon ma hata na ruar sian
pamanganku, angka sipatolhasonmu palumba nasida sian ahu. Molo hudok tu
parjahat i : ingkon mate ho, hape ndang dipalumba ho ibana, jala ndang diapoi
ho ibana tumundalhon dalanna na jahat i, asa dapotan hangoluan ibana nian; sai
na mate do nian parjahat i di bagasan hajahatonna, alai sian tanganmi do
partungguhononku mudarna. Alai anggo dipalumba ho do parjahat i, hape ndang olo
ibana tumadingkon hajahatonna i dohot dalanna na jahat i, mate di bagasan
hajahatonna ma ibana, alai malua do anggo tondim". (Hesekiel 3: 17:l9).
Huhut tapahusorhusor na nidok ni
Tuhanta Jesus, ai nunga dipasahat anakhinsu ni banuaginjang tu HuriaNa i, asa
dipabali angka na so olo paubahon rohana, ai ninna do : "Hulehon pe tu ho
anakhinsu ni harajaon banuaginjang i : Nasa na niihotanmi di tano on, na
tarihot ma i nang di banuaginjang; jala nasa na pinaluam i di tano on, malua ma
i nang di banuaginjang" (Mat. 16:19). Didok Tuhan Jesus dope : Jalo hamu
ma Tondi Parbadia ! Molo disesa hamu dosa ni manang ise, naung sesa ma i; molo
dipahot hamu dosa ni manang ise, hot do i". (Joh. 20: 22b:23).
Komentar
Posting Komentar