Jamita Minggu Sexagesima, tanggal 23 Pebruari 2025.


Mateus 5: 38 – 48.

Topik: Manghaholongi Musu

Dibege hamu do hata na mandok: "Mata do abul ni mata; ipon do abul ni ipon!"

Alai Ahu mandok tu hamu: Unang alo hamu na jahat! Molo adong na mamastap hurum siamunmi, tarehon ma nang hurummu sihambirang!

Molo adong na naeng mambahen sindir tu ho, laho mambuat ulosmu, atena ma dohot bajubajum di ibana!

Molo adong manang ise na manggogoi ho mandongani ibana sapaal, oloi ma ibana dua!

Lehon na mangido tu ho! Unang tundali na naeng marsali tu ho!

Dibege hamu do hata na mandok: "Holong ma roham di donganmi; hosom ma ia di musum!"

Alai Ahu do mandok tu hamu: Holong ma rohamu di musumuna; tangiangkon hamu ma angka na paburuburu hamu.

Asa tung gabe anak ni Amamuna na di banua ginjang i hamu: Ai dipabinsar do mata ni arina tu angka parroha na jahat nang tu na bonar, diparo do udan tu parroha na tigor nang tu na geduk.

Ai molo holong rohamuna holan di angka na mangkaholongi hamu, dia ma upamuna? Gari angka sijalobeo, nda songon i do dibahen?

Dia do hasurunganmuna, molo denggan hatamuna holan tu angka donganmuna? Gari angka sipelebegu, nda songon i do dibahen?

Ipe, ingkon sun denggan do rohamuna songon Amamuna di banua ginjang na sun denggan roha i!

1.    1. Mata do abul ni mata jala ipon do abul ni ipon.

Di 2 Musa 21: 24 tarsurat songon on: “Mata do abul ni mata, ipon do abul ni ipon, tangan do abul ni tangan, pat do abul ni pat”. On ma na ginoaranna Lex Talionis. Lex Talionis aturan manang hukum na marlaku di masa Padan na robi. Sada aturan manang hukum hombar tu angka na niulana. Dibaen pe aturan i, ndada na gabe magalehon kebebasan tu sandok jolma laho mambaloshon na jahat tu angka na mangulahon hajahaton. Dibahen pe aturan on manang uhum on, manjagahon asa unang adong do pamaloson na malobihu. Asa unang adong na manguhumi sandiri (main hakim sendiri), alai ingkon dipasahat tu angka naung ditotophon laho manguhumi, ima angka panguhum i. Di sada pihak, halak na marsangkap naeng mangulahon hajahaton gabe mabiar mangulahon hajahaton ala ni aturan i. Godang do angka guru-guru ni halak Jahudi, pamasahon Lex Talionis, jala ndang holan uhuman di parpunguan alai dohot do uhuman tu marsasahalak di berlakukan.  Hatiha i, ndang marlaku di nasida uhum pengadilan. Hombar tu si, ingkon rap marsiajar ma di tolu pihak, ima: Pihak Panguhum, pihak na taruhum dohot pihak korban, asa tarida uhum na adil jala tingkos jala asa rap berpihak tu halak na so marsala. 

                                                         

2.    2. Unang alo hamu na jahat.

Ngolu ni halak na porsea ingkon marasing do sian ngolu ni halak na so porsea. Ngolu ni halak na porsea ingkon sanggup mangulahon pangoromon diri asa gabe manghorhon pasupasu di ngoluna. Dao sian sifat balas membalas apalagi balas dendam. Ngolu ni halak na porsea ingkon balas jasa do. Molo hansit rohaku dibahen halak, dungi hubaloshon ma muse hansit ni rohaki tu halak na mambaen hansit rohaki, berarti sarupa do hita dohot halak sipele begu na so mananda Tuhan i. Ingkon adong do parasinganta halak na porsea sian halak na so mananda Tuhan Debata. Molo adong na mambahen hansit rohangku jala boi ahu mangorom diri ndang mambaloshon na hansit na binahen ni donganki tu ahu, gabe pasupasu ma i di ahu dohot di pinomparhu. Taingot jala tahangoluhon ma hata ni Tuhanta na tarsurat di Rom 12: 17 na mandok:  “Unang baloshon hamu na jat alo ni na jat; rikkoti hamu ma na denggan di jolo ni halak saluhutna!”.

 

3. 3. Mangurupi halak na marsali.

Nuaeng on, boi do tubu angka hatahuton dohot biar ni roha molo ro angka parsali lao marsali sisalionna. Ndang hinata, ai boi do angka na kompak hian mardongan gabe so marsipakulingan jala angka na marhaha maranggi gabe hira na so marsitandaan, ala ni aha? Ai gabe olo patubu angka parsalisian. Molo adong singir ni parsingir di angka parsali boi do i gabe bonsir ni parbadaan nuaeng on, ai ndang adong be biar ni roha ni angka parsali i tu parsalianna. Gabe maol nama jolma nuaeng laho mangurupi angka dongan na marsali (maminjam) ala ni pergeseran tata kerama manang sopan santun. Ai gumarang nama nuaeng on si parsali sian parsingir i. Hombar tu si, gabe adong do 2 sikap ni jolma taringot tu na marsali dohot parsingir. Sikap parjolo, molo ro angka parsali gabe dijua nama nang pe adong dipeop ibana gabe luangan ma parsali i, ai mabiar parsalian i gabe tubu angka persoalan holan ala ni i. Biasana Karakter ni parsali i/ si peminjam hurang denggan (Tidak mempunyai etikat baik). Ai maol naeng paulakhon na sinalina i. Molo disungguli, soarana na gumogo jala ndang maila patubu parbadaan. Sikap paduahon, molo ro parsali ndang olo be mangalehon, alai dilehon ma manang sadia godangna bahen pangurupionna tu na marsali i.

Hape hata ni Tuhan Jesus di tingki on mandok tu hita: “Lehon na mangido tu ho! Unang tundali na naeng marsali tu ho!” Songon naposo ni Tuhan i, hudok ma naueng tu hita: Ia adong halak naeng ro mangido panguripion tu ho, “Urupi ma intap na boi tarpatupa ho, asa lam mamasumasu Tuhan i di ngolum, ai pasupasu na jinalomi pe ndang ndang holan ho na naeng mamparsaulihon i alai dohot do angka donganmu“.

 

4. 4. Manghaholongi musu tudos do i sibahen dame. 

Saluhut halak siihuthon Tuhan Jesus Kristus, ingkon sibahen dame do di ngolu ni hajolmaon. Sungkunsungkun ma tu hita saluhutna. Dungkon gabe halak na porsea ho lam dame do ngolum manang lam sursar. Molo Adong halak na mandok dung gabe halak Kristen ahu gabe lam sursar do parngoluonku ninna, unang salahon hakristenon, ndada I na sala, alai dirim ma pareso, dirim ma pature. Paloas ma hadirionmu dirajai huaso ni Tuhan Jesus Kristus. Pahombarhombar ma ngolum tu ngolu na mardaulaton. Unang sarombang ho dohot portibi on, ai halak naung tinobus ni Tuhan Debata do ho marhite Tuhan Jesus Kristus. Molo adong halak, na mandok dung gabe halak na porsea ahu gabe lam dame do rohangku dohot lam ture do nuaeng parsaripeonku nang pe tutu sai tong do adong angka pergumulan ni angka ngolu ni halak na porsea i. I ma tutu situtu di parngoluan ni halak na porsea. Mansai uli do molo mian dame I di sada huta, luat bangso nang Negara pe. Mangolu di bagasan dame ima bukti nyata naung mangolu di bagasan Kristus hita. Mardame dohot Debata, mardame dohot dongan jolma dohot musu ima na niigil ni Tuhan Jesus sian hita ganup. Sikap na olo manesa sala ni donganna I do na denggan na hinalomohon ni Tuhan i. Gabe si pademak huta, huria bangso  ma hita manang di dia pe maringanan. Gabe habaoran ni pasupasu dohot si pardame ma hita saluhutna.

Molo adong halak na mangarsahi ho. Molo adong halak na patubutubu hata na roa ala ni goar ni Tuhan Jesus, hudok ma tu ho: Haholongi ma musum songon dirim. Molo dihaholongi ho halak na manghaholongi ho, dia ma imbarmu sian parjahat i? Ai parjahat i pe dihaholongi do donganna parjahat. Alai asa adong labam songon halak naung porsea ho di Tuhan Jesus Kristus urupi ma halak na mangarsahi ho, pinomat tangianghon nasida di angka hasusaanna asa tubu hamubaon ni roha. Amen.

 


 

Pdt. Ahab Tambun, STh – HKBP Martoba

Dist. V Sumatera Timur.

Komentar

Postingan populer dari blog ini