20. Mangubur Si Bolis... (Mangubur Na Mangolu).
Dibona pasogit manang dihutahuta di na deba sai adong dope sifat ni angka masyarakat na tading di huta i “gira so tu dia” alias henes ria. Hurang mangargahon tingki. Ndang binoto manang ala ni lembana manang ala ni halosohonna. Molo di angka punguan, isarani molo dipamasa partangiangan marga manang ulaon partangiangan parsahutaon, tung mansai maol dope mamangke tingki dohot denggan (secara efisien). Molo nunga disepakati hian masuk pukul lima (5) sore olo do i gabe madabu tu pukul 6 manang tu pukul 6.30. Ala na so pungu dope sude angka ruas ni punguan i.
Molo di tongatongan ni huria, jumpa masa parmingguon na magodang nang parmingguon tu sikola minggu nunga sai gumodang nian masuk parmingguon i “tepat waktu”. Molo didok masuk pukul 10 manang pukul 10.30 bahkan tu pukul 11.00 WIB hombar tu angka huriana be nunga mulai nian didalanhon dohot denggan. Nang pe sai adong dope deba mamake “jam karet” manang lumambat masuk sian naung tinontuhon hian.
Molo di tongatonga ni paradaton sai jumotjot dope tarlambat, manang ndang pas partingkian i hombar tu angka naung tinontuhon ni angka natuatua nang angka dongan sahuta dongan saparadatonna. Lumobi di daerah Toba molo adong ulaon pesta unjuk, olo do mangan pukul tolu (3) manang pukul opat (4) botari. Hape ingkon tong do lehonon mangan angka tamu na niontang i. Ndang adong sangkap di hita halak Batak (Tapanuli – khususna na di Toba, ala leleng mangan) di saluhut angka ulaon na pinatupa ni angka suhut dipaleleng mangan asa jolo marmulakan angka tamue na niontangna i. Alai ala ni angka panghataion lumobi tortor na mansai ganjang do umbahen na leleng mangan. Boha do carana asa boi mamangke tingki dohot denggan di tongatonga ni angka ulaon ni hita Batak? Rap mamingkiri jala rap paturehon ma hita... Ndang mungkin ro halak Bolanda manang Jepang laho paturehon hita.
Di sada tingki masa ma ulaon saurmatua di sada huta na adong di huria pagaran. Pardalanan sian huria sabungan naik kareta (sepeda motor) mangallang tingki sajom (1) lelengna. Pukul sada (1) nunga sahat di ulaon i amang pandita na ro sian huria sabungan jala rap marsipanganon di si dohot angka halak na mandohoti ulaon i, lumobi dohot dongan parhalado na adong di huria pagaran i. Dung salpu marsipanganon ditutup parhalado rap dohot amang pandita i ma marhite na marende saayat dohot martangiang, dungi dipasahat ma muse tu protokol asa dilanjuthon acara.
Paima sahat tu huria, rap minum ma amang pandita rap dohot angka amanta, inanta parhalado di sada lapo huhut marsirarian. Dung adong opat jom sian tingki na mangan i, disungkun amang pandita i ma tu uluan ni huria. Manang na jam piga annon ulaon dipasahat tu huria. Dipatangkas amang pandita partingkian i ala diingot amang pandita jam ualu bodari manguluhon partangiangan di huria sabungan. Alus sian uluan ni huria i mandok: paling lambat annon pukul onom nunga sahat annon tu huria, ninna uluann ni huria i mangalusi amang pandita.
Toho ma antong, pukul onom (6) hurang sasuku sahat ma tu huria. Maracara ma huria. Mamungka dimulai acara huria di huta sahat tu na pataruhon tu parbandaan mangallang tingki sajom. Ala ulaon naung saur matua do, ndang dikubur tu tano be, alai tu tambak nama di pamasuk. Andorang so maracara huria di parbandaan jumolo ma masuk sahalak tu tambak i naeng manjalo “peti mayat” (bangke) sian bagasan. Dungi dipamasuk ma “peti mayat i”, hape ndang siat ala hurang balga pintu ni udean i manang “peti mayat i” pabalgahu. Gabe gantung ma di pintu ni tanoman i bangke i, satonga nunga masuk jala satongana i di duru. Solusina, ingkon jolo diloha nama pintu ni tambak asa boi dipamasuk “peti mayat i”.
Partingkian nunga lam jempek, alana amang pandita ingkon manguluhon partangiangan di huria sabungan. Pardalanan mulak mangallang tingki sajom. Dungi didok amang pandita i ma: “Di hamu amanami, inanami tarlumobi suhutnami. Ala hami ingkon manguluhon partangiangan dope pukul ualu (8), jumolo ma tapatupa acara huria... dungi pe asa lanjuthon hamu acara mangaloha pintu ni udean jala torushon hamu ma annon acara keluarga”, ninna amang pandita i.
Satolop do sude angka natorop i tu na nidok ni amang pandita i. Dimulai ma acara, songon na somal jumolo ma marende. Alai molo “peti mayat i” sai tong dope di pintu ni tambak i. Di tingki na marende i, diingot amang pandita i ma tompu: Boha do jolma na mangolu na di bagasan tambak i, gabe hira dohot ma annon i dikubur. Alai ndang pola terganggu acara. Jala mardalan do acara sahat tu na sidung. Jala dung sidung acara penguburan sian huria dipasahat ma tu keluarga dungi mulak ma amang pandita i.
Di na parjolo amang pandita i mulak sian parbandaan i, diadu amang sintua uluan ni huria i ma sian pudi gabe rap mulak ma nasida sian parbandaan tu huta. Di tongan dalan didok amang pandita i ma tu amang sintua i: “Diboto amang do, dua halak hape nangkin na takubur i amang. Sahalak na mate jala sahalaknai na mangolu”. “Bah... tutu”, ninna amang sintua i. “Huhutnai ise do goar ni sidolidoli na di bagasan tambak i nangkin?”, ninna amang pandita i. “Si Bolismen Gultom amang”, ninna sintua i. “Molo dung mulak annon ibana tu huta jomput amang jolo si pir ni tondi tu ibana, asa unang mali tondi”, ninna amang pandita i. “Olo amang”, ninna amang sintua i. Dungi parmisi ma amang pandita i mulak.
Di hamu amanami, inanami saluhut tahe dongan panjaha. Sian na masa boi do dapot hita parsiajaran na mansai arga. Parjolo, malo ma hita mamangke tingki di ganup angka ulaon. Paduahon, diukur pamoruan ni suhut i ma pintu ni tambak i. Unang dung sahat ualon tu huria, asa dipatupa acara mangaloha pintu ni tambak i. Patoluhon, tajamothon ma (tapastihon ma) holan na monding i ma di bagasan tambak i, unang adong jolma na mangolu ditanom. (Masa di Huta Sigapiton, + 5 taon naung salpu).

Komentar

Postingan populer dari blog ini